متدولوژی چابک

چابکی چیست؟

چابکی یک راهکار تکرار شونده در مدیریت پروژه و توسعه نرم‌افزار است که به تیم‌ها کمک می‌کند تا راحت‌تر به مشتریانشان خدمت‌رسانی کنند. یک تیم چابک به جای این‌که همه چیز را روی یک بیگ بنگ شرط بندی کنند، کار را در قسمت‌های کوچک تحویل می‌دهد. با این روش منابع، نیازمندی‌ها، طرح‌ها و نتایج به صورت مرتب ارزیابی شده و تیم‌ها یک مکانیزم طبیعی برای پاسخگویی سریع به تغییرات خواهند داشت.

در روش سنتی آبشاری، هر فاز از پروژه مشارکت خود را انجام ‌داده و کار را به قسمت بعدی تحویل می‌دهد. اما در روش چابک، هر تیم عملکردی چند گانه داشته و تیم‌ها با یکدیگر تعامل خواهند داشت. قلب روش چابک ارتباطات، همکاری، هماهنگی و اعتماد به سایر اعضای تیم به صورت باز است. اگرچه رهبر پروژه یا مالک محصول نحوه انجام کار را اولویت‌بندی می‌کند، اما در نهایت اعضای تیم تصمیم می گیرند که چگونه کار را انجام دهند و وظایف را سازماندهی کنند.

فلسفه چابک بر اساس یک دستورالعمل یا تکنیک توسعه مشخص نوشته نشده است. بلکه فلسفه چابک، گروهی از متدولوژی‌ها است که بین بازخورد از مشتریان و بهبود مستمر، ارتباط ایجاد می‌کند.

بیانیه اصلی چابک، اندازه خاصی برای دوره‌های اسپرینت یا تعداد اعضای تیم مشخص نکرده است، بلکه فقط مجموعه‌ایی از ارزش‌های اصلی را بیان کرده که بالاترین اولویت را به افراد می‌دهد. نحوه به کار بستن این ارزش‌ها کاملا به شما و تیمتان بستگی دارد. شما بسته به نوع تیم‌تان می‌توانید از متدولوژی اسکرام به تنهایی استفاده کنید یا ترکیبی از متدولوژی‌های XP و کانبان را به کار گیرید.

چابک دیروز، امروز و فردا

انتشار بیانیه چابک در سال ۲۰۰۱ به عنوان تولد یک متدولوژی شناخته می‌شود. از آن زمان چهارچوب‌های زیادی برای پیاده‌سازی چابک ایجاد شده است، مثل اسکرام، کانبان، lean و XP. هر کدام از آنها ارزش‌های اصلی تکرارهای زیاد، یادگیری مستمر و کیفیت بالا را در خود جای داده اند. اسکرام و XP بیشتر مورد علاقه تیم‌های توسعه نرم‌افزار است و کانبان در بین تیم‌های خدمت محور مثل IT و منابع انسانی محبوبیت دارد،

امروزه بسیاری از تیم‌های چابک روش‌هایی از چهارچوب‌های مختلف را با روش‌های مخصوص خود ترکیب و استفاده می‌کنند. بعضی این کار را بدعت‌گذاری می‌نامند اما در حقیقت این کار عملیاتی کردن متدولوژی‌ها است.

امروزه تیم‌های چابک به اثربخشی خود بیشتر از مطابقت داشتن با یک دستورالعمل خاص اهمیت می‌دهند. هم اکنون در شرکت‌هایی که به دنبال جذب بهترین افراد و گرفتن بیشترین بهره از آنها هستند ارزش‌های جدیدی مثل باز بودن، اعتماد و خودمختاری در حال ظهور است. چنین شرکتهایی ثابت می‌کنند که تا زمانی که تیم‌ها با قوانین درست راهنمایی شوند. روشها (پرکتیس ها) نسبت به هر تیم می‌تواند متفاوت باشد.

چرا چابکی را انتخاب کنیم؟

تیم ها به این دلیل از روش چابکی استفاده می‌کنند که بتوانند به تغییرات بازار یا باخوردهای مشتریان در کمترین زمان پاسخ بدهند. برنامه‌ریزی و تحویل در مقیاس‌های کوچک و توسعه مکرر به صورت افزایشی، به تیم این اجازه را می‌دهد که بازخوردهای مشتریان را مرتبا جمع‌آوری کرده و آن‌ها را در برنامه‌های آتی با کمترین هزینه در نظر بگیرد.

بیشتر از همه چیز متدولوژی چابک به افراد وابسته است. همان‌طور که در بیانیه چابک نیز مطرح شده است، روابط انسانی بسیار مهم‌تر از رویه‌های خشک و ثابت است. همکاری با مشتریان و هم تیمی ها بسیار مهم‌تر از آرایش‌های از پیش تعیین شده است، و تحویل دادن راهکاری کارآمد برای حل مشکل مشتری، بسیار مهم تر یک راهنمای پر جزییات است.

تیم‌های چابک به داشتن دیدی مشترک، بهترین راهکاری که به نظرشان می‌رسد را به کار می‌بندند. هر تیم استاندارد کیفیت، کارآیی و تکامل را از نظر خود تعریف می‌کند. تعریف هر تیم از یک کار تمام شده تعیین می‌کند که چطور کارها را سریع‌تر انجام دهد. این نگرش (باز گذاشتن تیم‌ها برای یافتن بهترین روش عملکرد خود) اگرچه ممکن است ابتدا برای مدیران سازمان کار ترسناکی باشد، اما با اعتماد به تیم چابک، تیم احساس تملک بیشتری پیدا می‌کند و سعی می‌کند انتظارات مدیران (و حتی بیش از آن) را برآورده سازند.

تیم‌ها و متدولوژی چابک

نحوه به کارگیری چابکی توسط هر تیم باید منحصر به فرد و مطابق نیاز و فرهنگ آن تیم باشد. ممکن است در یک سازمان هیچ دو تیمی با روش به کارگیری یکسان متدولوژی چابک یافت نشود. اگرچه تمام تیم‌ها کارها را بر اساس اسپرینت سازمان می‌دهند و بر اساس Story Point تخمین می‌زنند و بک لاگ‌ها را اولویت بندی می‌کنند، اما نباید قسم خورده پایبندی به اسکرام، کانبان یا هر متدولوژی معروف دیگر باشند. بلکه باید به تیم‌ها این اختیار را داد که از میان این متدولوژی‌ها آنچه اثربخشتری بیشتری برای تیم دارد را گلچین کنند.

برای مثال اگر در یک تیم صف محور مثل تیم IT، کانبان برای شما یک بن‌مایه چابکی است، به کارگیری کانبان در این تیم نباید مانع از به کارگیری سایر Practice های سایر چارچوب‌ها شود. به عنوان مثال شما می‌توانید برخی از روال‌ها از روش‌های اسکرام مثل جلسات دمو با ذی نفعان یا جلسات ارزیابی عملکرد دوره ایی و … را نیز به کار بگیرید.

مهمترین عامل در پایبندی به چابک پرورش طرز تفکر بهینه سازی مستمر، آزمایش کردن روشهای مختلف و برگزاری مباحثات باز و صادقانه با اعضای تیم است. آنهایی که کارآمد هستند را نگه دارید و آنهایی که به کار نمی آیند را کنار بگذارید.

چگونه چابک شویم؟

از آنجا ما اعتقاد داریم هر تیم باید خودش راهش را به سمت چابکی پیدا کند، در اینجا نیز قصد نداریم به شما یک روش خاص برای چابکی تیم‌تان معرفی کنیم. اما آنچه مد نظر ماست، قصد داریم در ادامه این سری از مطالب شما را با متدولوژی‌های چابک بیشتر آشنا کنیم و ارائه یک سری راهنمایی‌های صریح و ساده برای کارکردن به صورت تکراری، رساندن ارزش به مشتریان، و به دست آوردن بهبود مستمر است. شما می‌توانید مطالب این سایت را مطالعه کنید، مطالبش را با اعضای تیمتان به بحث بگذارید و تغییراتی که به نظرتان مناسب می‌آید را اعمال کنید.

همچنین آموزش‌هایی برای به کار بستن این روشها در نرم افزار جیرا نیز خواهید یافت. شما می‌توانید نحوه ساختن یک برد کانبان یا نحوه تهیه گزارشی از سرعت عملکرد تیم‌تان را در مطالب این سایت بیاموزید.